WONDERLIJK WIJNETIKET
Duckface
Bladerend door een Sotheby’s catalogus valt mijn oog op het wijnetiket van een Chateau Mouton Rothschild 1986. Gemiddelde waarde 953 euro.
Het Chateau geeft sinds de bevrijding in 1945 elk jaar een kunstenaar de opdracht het etiket van de Mouton te maken. Makers als Braque, Picasso, Chagall, Miro, Dali, Kandinsky, Cocteau, Warhol, Balthus, Haring, Koons. Van wie is deze? Inzoomend op het etiket lees ik Bernard Séjourné. Nog nooit van gehoord.
Op een site over de Haïtiaanse kunstscene vind ik hem. Geboren in 1939 en overleden in 1994, Port-au-Prince, Haiti. Aha. Terug naar het etiket. Op het etiket staat een foto van het origineel, een schilderij op hout.
Op een zwarte achtergrond zien we een volle maan. In zachte goudwitte kleur, drie ovale koppen waarvan twee gericht naar de kijker en een derde gericht naar de achtergrond. Ze worden gedragen door uitzonderlijk lange halzen. Alle drie dragen de uiterlijke kenmerken van een vrouw. De linker heeft haar ogen gesloten. De middelste geloken, ze zou ons net kunnen zien door de 45 graden opening. De rechter kijkt ook, haar wimpers zijn zichtbaar, zij kijkt naar beneden. Hun lippen zijn getuit zoals je bij een duckface doet, nog steeds populair bij selfies.
Achter de oren van de middelste vrouw en achter het linker oor van de rechtervrouw, steken witte bloemen, stelen groen, trompetvormig, doosvruchten vol zaden springen eruit.
Wat zou het betekenen?
De ogen, net als de houding van het hoofd, verraden weinig. Mensen kantelen hun hoofd vaker naar links in een emotionele situatie, maar dat kan een positieve of negatieve zijn. Als we naar iemand luisteren worden onze ogen smaller, wordt er hier naar iemand geluisterd? Halfgesloten ogen kunnen ook aangeven dat iemand erg moe is of een oogziekte heeft waarbij de spier die het bovenooglid omhoogtrekt niet meer goed functioneert. Ik vermoed dat van geen van deze ideeën hier sprake is.
Het aantal vrouwen, drie, zou kunnen refereren aan de belangrijkste in de opdrachtgevers leven. Philippe Rothschild was weduwnaar, zijn eerste vrouw is vermoord in Ravensbrück en de tweede geveld door ziekte. De derde vrouw in zijn leven was zijn enig kind, zijn dochter. Zou dat het zijn? Als ik het andere werk van Séjourné erbij pak, zie ik alleen maar maskerachtige vrouwenkoppen, hmm ik zoek er vast te veel achter.
Het etiket is boordevol symboliek van het vrouwelijke en van schoonheid, dat is zeker.
De maan is de hemelkoningin en refereert aan de maanstonden van de vrouw.
De duck face laat de lippen voller lijken, volle lippen is een teken van vrouwelijkheid, jeugdigheid en vruchtbaarheid. Kapucijn apen maken een duck face om de mannetjes te vertellen dat ze open staan om te paren.
Ook de lange nekken verwijzen naar het schoonheidsideaal van vrouwen van de Padaung stam in Thailand en de Zuid Afrikaanse Ndebele stam. Net zoals de bloem waarvan ik denk dat het een Hibiscus is. De Hibiscus is een zeer vrouwelijke bloem die, in de kleur wit voor puurheid en delicate schoonheid staat.
Je zou draaierig worden van zoveel verwijzingen naar schoonheid, alsof de kunstenaar de vrouw het liefst en alleen als mooi, puur en delicaat ziet. Nu zijn er kunstenaars die niet zo van de diepere betekenis zijn, ik verdenk Bernard ervan. Dat is maar goed ook. Anders zou ik hem voor de voeten willen gooien: waarom schilder je in godsnaam drie vrouwen zonder achterhoofd, mogen ze geen hersenen hebben? Of kan je gewoon geen haar schilderen?
Als ik al zijn werk bekijkt, dan zijn deze drie vrouwen plus maan qua kleur bijna onherkenbaar binnen zijn oeuvre, dat veel weg heeft van de kleurrijke psychedelische platenhoezen van Santana.
Ook in de achtergrond gebeurt niets wat diepte creëert. Ik vermoed dat het zijn bedoeling was de donkere achtergrond geheel in het donkere glas op te laten gaan waardoor de vrouwenkoppen los komen en gaan zweven. Een prachtig idee.
Wel jammer dat het zo weinig ruimte krijgt op de fles.
Hoe tuttig is dat kleine strookje eigenlijk waarbinnen de kunstenaar iets mag invullen?
Áls je een kunstenaar vraagt, geef ‘m dan de ruimte. Voor de informatie van oogstjaar, de producent, het gebied, etcetera, is plek genoeg, de hele fles is tenslotte het canvas.
Wat dacht je hiervan?
Met dank aan Claudia voor het ontdekken van dit mooie etiket en schrijven van dit leuke en interessante stuk.