De Franse Hoek werd in 1688-1691 toegewezen aan de Franse hugenoten, die een nieuwe woonplek zochten. Tot 2010 behoorde Franschhoek tot het Wijngebied Paarl, maar sinds de nieuwe classificatie van het South African Wine of Origin scheme is het een eigen wijndistrict geworden. Het is een vallei met rondom aan drie kanten bergen: de Groot Drakensteinberg, De Franschhoekberg en de Klein Drakensteinberg en Simonsberg. De Bergrivier loopt door het gebied heen. Hier vind je het warmste deel van het gebied en de wijnhuizen Boschendal en L’Ormarins. Omdat de vallei geïsoleerd is van de Cape Doctor, is er hier een eigen wind die met name in de middag een steady breeze veroorzaakt. Hoe dieper de vallei in, des te meer schaduw door de bergen. De oogstperiode is hier twee weken later dan in Stellenbosch. Er is hier ook iets meer regen (1000 mm/jaar).
Franschhoek heeft een warm continentaal klimaat, ideaal voor het maken van zware, robuuste rode wijnen en rijke witte wijnen. De schaduw veroorzaakt door de bergen zorgt voor gematigde temperaturen en reduceren de hoeveelheid zonlicht. De bergen houden ook de koele zuidelijk wind vast en hierdoor wordt het rijpingsseizoen verlengd wat ten goede komt aan de complexiteit van de wijnen. De hoofd druiven zijn Shiraz en Cabernet Sauvignon en Chardonnay en Pinot Noir voor de MCC’s en dan niet te vergeten old vine Semillon. Hoewel anderen zeggen dat de kenmerkende druiven van Franschoek: Semillon, Chardonnay en Cabernet Sauvignon zijn. Echter er zijn wel 100 soorten hier die gebruikt worden in de blends.
De bodemsoorten variëren enorm. Dit komt onder andere omdat de Bergrivier en andere waterstromen bodemsoorten hebben verplaatst zoals nergens anders in de Kaap wordt gezien. Dus er is zand, gravel, graniet en alluvial sandstone. Rondom de rivier is de grond wat zwaarder, meer klei en kan deze wat beter water vasthouden, richting de noordelijke bergen bevat de grond meer graniet. De zandige grond van de wat lagergelegen hellingen draineren snel en hier is dus vaak extra irrigatie nodig.
Het is een toeristische trekpleister en wijnboeren maken daarom van alles wat om de toeristen tegemoet te komen. MCC is hier een groot ding. La Motte en Chamonix zijn beroemd om hun Chardonnay. Rhône en Bordeaux blends op rood gebied en ook Pinot Noir is er ook. Er zijn ongeveer 50 wijn estates te vinden.
De druif die sterk is geassocieerd met Franschhoek is Semillon. Er staan hier met name old bushvines. Boekenhoutskloof haalt zijn Semillon van 5 verschillende plekken waarvan de oudste wijngaard uit 1902 komt. Er zijn zelfs nog stokken hier die niet gegraft zijn, dus van voor de phylloxera ellende.
De meest bekende wijnen hier zijn wel van het huis Boekenhoutskloof, maar je vindt er ook andere bekende huizen. Door de enorme stijging van de kosten om hier te mogen landbouwen, halen veel wijnboeren hun druiven nu van elders. Bijvoorbeeld Boekenhoutskloof haalt zijn kenmerkende Syrah uit Wellington, maar zijn Chocolate Block is wel gelabeld als WO (wine of origin) Western Cape. Alleen hun Cabernet Sauvignon en Semillon zijn echt voor de 100% WO Franschhoek.
Het feit dat het is toegestaan om druiven van een andere regio in je wijn te doen geeft juist ook weer vrijheid. Je hoeft dus niet zoals in Bordeaux vast te houden aan alleen maar Merlot in je wijn als je op de rechteroever zit. In Franschhoek heb je de ruimte om echt te kiezen welke druiven de beste wijn maken. Een voorbeeld is de Sauvignon Blanc van La Motte die bestaat uit druiven van Franschhoek, Stellenbosch, Elim, Durbanville, Westkust en Nieuwoudtville. Zou je alleen een wijn mogen maken van de zandige bodem van La Motte dan zou de wijn saai zijn. Door te mogen blenden krijg je smaken van verschillende regio’s en kun je beter het potentieel weergeven van de Sauvignon en ook voor een jaarlijkse consistentie zorgen. La Motte heeft echter wel een single vineyard Chardonnay.
Rupert Family: in 1945 werd door Anton Rupert the Distiller Corporation opgericht welke vervolgens samen ging werken met Stellenbosch Farmers Winery in 200. In 1969 had hij twee Franschhoek boerderijen opgekocht. L’Ormarins ging naar zijn zoon en La Motte naar zijn dochter. L’Ormarins werd de op één na grootste Sauvignon Blanc producent van de Kaap en is nu met name ook bezig met de MCC’s. Inmiddels hebben ze 4 estates en 5 wijnmerken. Het merk genoemd naar Anthony Rupert is alleen maar rood en bestaat met name uit Bordeaux blend en een beetje Syrah. Protea is in 2008 gestart en is nu een hard aan het groeien. Terra del Capo heeft Italiaanse druivensoorten.
Rupert werkt samen met Rosa Kruger aan het Old Vine project.
De druiven komen vaak van eigen wijngaarden, maar er worden ook vaak druiven van andere wijnboeren ingekocht.
Bellingham wines: In 1693 werd deze boerderij door Simon van der Stel gegeven aan Gerrit Jansz van Vuuren en zijn vrouw Suzanne. Zij was een hugenoot. Er werden gelijk druivenstokken gepland en de wijngaard wel Bellinchamps (Beautiful fields) genoemd. De farm werd in 1943 door een Poolse piloot overgenomen Bernard Pod en de eerste Premier Grand Cru werd in 1951 uitgebracht. Ze hebben de eerste Rosé op de markt gebracht in 1949 en de eerste single variety Shiraz in 1957. In 1991 ging Bellingham samen met Douglas Green en ze vormen nu de DGB groep die naar Boschendal nu de grootste producenten zijn in deze regio.
Boekenhoutskloof: Tim Rand werd eigenaar van dit landgoed in 1994 en Marc Kent is hier de wijnmaker. Er is maar 22 ha aan wijngaard. Ze zitten inmiddels ook in Swartland, Stellenbosch en Hemel en Aarde. De Boekenhoutskloof serie heeft maar 1 witte wijn en dat is de Semillon. Deze komt van 3 verschillende wijngaarden. Er is met name focus op de oxidatieve fermentatie en men probeert de malocatische fermentatie te beperken.
Boschendal: Dit is één van Zuid-Afrika’s oudste wijnhuizen, opgericht in 1685 toen Simon van der stel 51ha grond gaf aan Jean le Long, een hugenoot. Na 30 jaar nam de Villiers familie het landgoed over. Hun focus nu is MCC, Chardonnay en Shiraz. Ze waren de eersten die de Chardonnay-Pinot Noir blend als niet-mousserende wijn op de markt brachten.
Rosa Kruger is de meest vooraanstaande viticulturist van Zuid-Afrika en zij werkt voor 7 verschillende huizen zoals Boekenhoutskloof en Gabriëlskloof en Mullineux & Leeu. Ze wordt de koningin van de oude wijnstokken genoemd en heeft in 2016 het Old Vine project opgezet. Rosa gebruikt niet graag het woord terroir, maar spreekt over het vinden van verschillende “landscapes” die specifieke wijnen maken. Zij vindt Franschhoek nog onderschat. De bergen, de verschillende hellingen, aspecten en bodem soorten van alluvial sand tot specifieke klei, graniet en de bijzondere greywacke sandstone maken dit gebied bijzonder.
Iets meer over het Old Vine project: Leden van het OVP mogen sinds 2018 op hun label een speciaal etiket plaatsen dat aangeeft dat de druiven van een Certified Heritage Vineyard komen. De wijngaard moet dan minimaal 35 jaar oud zijn. Het doel van het oprichten van dit label is om meer focus op kwaliteitswijnen te hebben, zodat er betere prijzen worden gevraagd kunnen worden voor deze druiven, waardoor de condities voor de wijnboeren beter worden en er een duurzaam model voor wijnbouw ontstaat.
Waarom is een oude wijnstok interessant? Rosa Kruger geeft aan dat een wijnstok een reflectie is van de geschiedenis. Alle weersveranderingen, alles wat met de bodem is gebeurd en eigenlijk ook een reflectie zijn van de cultuur. Een wijn van oude stokken heeft meer expressie van de bodem en minder focus op de eigenschappen van de druif. Er zijn 10 wijngaarden in Zuid Afrika die ouder dan 100 jaar zijn.
Franschhoek jaren:
2013 uitdagend jaar, vroege rijping. Wat lager alcohol
2012 perfect jaar voor Chardonnay en Rhône soorten. Goede zuurgraad en rijpheid
2011 mooi jaar, elegante witte wijnen
2010 erg warm. Wat goede wijnen, voor een aantal ook te zwaar.