Natuurwijnen zijn in Nederland nog niet erg populair. Denk je aan natuurwijn, dan denk je vaak aan troebel, rare smaak, hipsters en misschien zelfs wel ‘niet lekker’.
Een aantal feiten en fabels over Natuurwijn
- Wat is natuurwijn?
Er is nog steeds geen unaniem geaccepteerde definitie van natuurwijn. Ik vind de engelse term “Natural Wine” wat mooier klinken. Over het algemeen is een natuurlijke wijn een wijn waarbij de druiven vaak volgens het biodynamische of organische principe zijn behandeld. Er is geen gebruik van pesticiden, geen irrigatie toegepast (dry-farming), de druiven worden hand geplukt, er wordt gebruik gemaakt van natuurlijke gisten, de wijn is ongefilterd en er wordt weinig tot geen gebruik gemaakt van sulfiet. Wist je dat in een normale wijn wel meer dan 100 niet-druif gerelateerde ingrediënten gestopt kunnen worden. Denk aan suiker, filtratie middelen, kleurmiddelen, smaakstoffen.
Grof genomen is het moto: zero-zero. Er wordt niets toegevoegd en er wordt niet uitgehaald.
- Een natuurwijn geeft maximale expressie van het terroir
Dat is een feit. Het begint al door het concept dry-farming. Door geen irrigatie te gebruiken moeten de wortels van de wijnstok maximaal hun best doen om water uit de grond te halen. Hierdoor gaan ze vaak dieper groeien en krijg je verschillende mineralen van verschillende bodemlagen in je wijn. Ook wordt bij het natuurwijn principe de gisting op gang gebracht met de gisten die al op de druif zelf zitten, in de wijngaard aanwezig zijn of zelfs in de kelder en op de handen van de wijnmaker. Dit in tegenstelling tot veel wijnmakers die gisten kopen, zodat ze de uitkomst van de wijn beter kunnen controleren. Ook wordt het fermentatieproces bij de natuurwijn niet op gang gebracht en gestopt door middel van koelen en opwarmen. Een natuurwijn bepaalt eigenlijk zelf wanneer het begint en wanneer de fermentatie stopt. Omdat je ook niet filtert zijn er vaak in de fles nog gisten aanwezig en kan de wijn zelfs dan nog veranderen. Alles bij elkaar krijg je dus een wijn die echt een weergave is van dat wat dat jaar wat betreft bodem, regen, zon, schimmels aanwezig was.
- Van een natuurwijn krijg je geen kater.
Dat zou natuurlijk mooi zijn. Men zegt dit omdat er geen of weinig sulfiet is gebruikt tijdens het wijnmaakproces. Echter, helemaal sulfiet vrij is een natuurwijn ook niet en is dat erg? Een interessant feit is dat Franse friet en gedroogd fruit zoals abrikozen vele malen meer sulfiet bevatten dan wijn. Iemand al eens horen praten over hoofdpijn na het eten van Franse Friet. Men denkt dat het met name zit in de combinatie van sulfiet met alcohol die de hoofdpijn veroorzaakt. En eigenlijk weten we ook wel dat een kater niet alleen door sulfiet wordt veroorzaakt, maar met name door de hoeveelheid alcohol en hoewel sommige natuurwijnen wat lager in het alcoholpercentage zitten, zijn ze gelukkig nog steeds wel een product van fermentatie van druiven, waarbij dus alcohol wordt vrij gemaakt.
- Een natuurwijn is iets nieuws en iets hips?
De populariteit van de natural wine is in de jaren 60 in gang gezet door Jules Chauvet uit de Beaujolais. Door de groeiende populariteit van de Beaujolais nouveau destijds werd er hier veel bulk en slechte wijn gemaakt. Tijd om te laten zien hoe mooi een beaujolais wijn kan zijn. Voor Beaujolais worden de druiven whole bunch met de hand geplukt, vervolgens worden ze niet geperst en gaan ze in zijn geheel met de steeltjes in een vat. Door de druk van de druiven op elkaar, barsten de eerste druiven op en gaat de fermentatie met behulp van de gisten op de druiven zelf starten en zo begint de carbonic maceration. Er ontstaat CO2 gasvoming in het vat, hierdoor ontstaat een zuurstoftekort en begint de gisten in de intacte druiven ook op gang te komen (intracellulaire fermentatie). Een schoolvoorbeeld dus van de principes van het maken van natuurwijnen.
Is de natural wine movement sindsdien hip? Volgens mij is deze nooit echt hip geweest. Het is echt een niche, maar wel iets waar zeker onder de millennials vraag naar is. Veel jongeren zijn bewuster bezig met wat ze eten en drinken en geven de voorkeur aan wijnen met een lager alcohol en met minder onnodige additieven. Ook is er een groep vanuit met name Japan, die deze wijnen drinken omdat ze allergieën hebben en daar minder last van hebben bij het drinken van deze wijn.
Daarnaast is natuurwijn eigenlijk hartstikke ouderwets. Deze wijnen worden gemaakt vaak op basis van de traditionele manier van wijnmaken zoals het al duizenden jaren geleden werd gedaan. Niets nieuws aan dus.
- In Natuurwijnen komen vaker wijnfouten voor?
Omdat er minder gebruikt gemaakt wordt van sulfiet zou je meer kans hebben op bacteriële verontreiniging en ook op oxidatie van je wijn. Ook wordt minder gefilterd, waardoor je sediment in je glas kunt vinden. Alles bij elkaar is je wijn dus instabieler en heb je meer kans op fouten. Echter wat is een wijnfout? Door bovenstaande stappen in het wijnmaakproces heeft een natuurwijn een andere smaak en aspect en zijn dit dan fouten omdat het afwijkt van wat we gewend zijn? Dit is vergelijkbaar met de petroleum discussie bij Riesling.
- Natuurwijnen zijn duur?
Dat is natuurlijk maar hoe je ernaar kijkt, maar ze zijn over het algemeen duurder dan de niet natuurwijnen. Dit komt omdat er meer handarbeid bij komt kijken. Tevens lopen ze iets meer risico op verlies van druiven of zelfs wijn, omdat ze minder middelen gebruiken die de druiven beschermen tegen alle invloeden van buitenaf. Je kunt deze wijn ook niet in bulk maken.
- Oranje wijnen zijn per definitie natuurwijnen?
Dat is gelukkig niet waar, maar vaak zie je wel dat natuurwijnen oranje zijn. Een oranje wijn is eigenlijk een witte wijn, waarbij de druiven toch even hebben mogen fermenteren op de schillen. Hierdoor krijg je een witte wijn met iets tannine en vaak veel meer body. Echt een aanrader. Kijk ook bij het stukje https://wine-is-fun.com/?page_id=290 voor een goede tip en bij https://wine-is-fun.com/?page_id=222.
- Waarom zou je een natuurwijn drinken?
Dat is een interessante vraag. In ieder geval niet omdat je dan meer kan drinken zonder er de volgende dag last van te hebben ;). Een natuurwijn geeft nieuwe smaken om te ontdekken. Ze hebben aroma’s die volledig anders zijn dan die we kennen van de traditionele zowel oude als nieuwe wereld wijnen. Super leuk dus om te ontdekken. Voordeel is ook dat je er niets fout mee kan doen. Er zijn nog geen regels en tradities bedacht waar je aan moet voldoen als je een natuurwijn beschrijft. Je kunt je eigen aroma wiel maken. Daarbij is er dus ook alle ruimte wat betreft de wijns-spijs combinaties. Denk bijvoorbeeld aan een mooie oranje bij een borrelplank. Heerlijk gaan uitproberen dus en er is geen enkele wijnsnob die je kan vertellen dat je het fout doet.
Natuurlijk heb ik voor jullie een wijn geproefd. Hoe leuk is het om op koningsdag een mooie oranje natuurwijn te drinken. Kijk voor meer info over de biologische natuurwijn van Eyman bij out of the box wijnen in het proeflokaal.