Mijn eerste officiële wijnartikel vandaag verschenen in het Blad WineLife .
De versie in het blad is natuurlijk veel leuker, dus kijk ook even online bij https://www.winelife.nl
TekstMARIETTABERTLEFF / BeeldSHUTTERSTOCK
ALCOHOL:GOED-OF BOOSDOENER?
Haal je opgelucht adem nu Dry January weer voorbij is, ga je nog een maandje door
of heb je er sowieso niet aan meegedaan? De relatie tussen wijnconsumptie en gezondheid is de laatste tijd weer onderwerp van discussie. Voor WINELIFE een goede reden om de expert hierover aan het woord te laten.
Roken is zo langzamerhand echt een maatschappelijk taboe, en mede daardoor zijn velen gestopt. Maar er zijn meer beren op de weg naar een gezond bestaan. Want sinds een tijdje hebben we weer een volgende dreiging voor ons algemeen welzijn: de consumptie van alcohol. Het schijnt namelijk zo te zijn dat dit kankerverwekkend is. Men verwijst naar de onderzoeken van de World Health Organization. Er zijn ook andere studies, weliswaar van zeer wisselende kwaliteit, die de mogelijke relatie tussen alcohol en kanker aantonen. Maar er zijn er ook een hele- boel die juist het tegenovergestelde laten zien.
DE FRANSE PARADOX
Laten we beginnen met de Franse paradox. Het was de Ierse arts Samuel Black in 1819 al opgevallen dat de Fransen, vergeleken met andere Europeanen, minder last hadden van hart- en vaatziekten.
Terwijl ze tegelijkertijd Europees kampioen waren in het eten van veel verzadigde vet-
ten. De verklaring van deze tegenstelling werd gezocht in de zeer regelmatige inname van rode wijn. Het heeft daarna even geduurd, maar in de jaren 80 van de vorige eeuw bewezen internationale studies inderdaad dat het drinken van wijn gezond kan zijn. De Fransen leven langer, ondanks hun hogere vet- en alcoholconsumptie, en dat komt door de beschermende werking van wijn, zo liet het onderzoek zien. Want wijn zit boordevol gezonde stofjes.
WIJN, VENIJN OF JUIST FIJN?
Soms vergeten we het, maar wijn wordt gemaakt van druiven. Van de Vitis vinifera om
precies te zijn: deze plant maakt bepaalde stoffen aan, zo- genaamde polyfenolen, om zich te beschermen tegen schadelijke invloeden van buitenaf zoals uv-straling, bacteriën en schimmels. De polyfenolen bevinden zich met name in de schil, in de pitten en stelen van de druif. Tijdens het kneuzen en persen van de druiven komen ze in het sap voor de toekomstige wijn. Polyfenolen is een verzamelnaam voor verschillende bioactieve stoffen. En dat zijn er wel meer dan 5.000. De meest bekende polyfenolen zijn flavonoïden, an- thocyaninen en resveratrol.
EVEN TECHNISCH, MAAR WEL BELANGRIJK
Het is misschien allemaal wat technisch, maar het bewijs van de goede eigenschappen van (rode) wijn is een bonte verzameling van feiten. Bijvoorbeeld over de werking van de goede stofjes in wijn: de flavonoïden, anthocyaninen en resveratrol.
FLAVONOÏDEN
Vrije zuurstofradicalen zijn stoffen die in ons lichaam circu- leren en die lichaamscellen direct kunnen beschadigen en zelfs het DNA van cellen kunnen veranderen. Dit is hoe een kankercel kan ontstaan. De antioxidanten van de flavonoïden vangen deze vrije zuurstofradicalen en verlagen dus de kans op schade aan cellen. De tannat-druif afkomstig uit Madiran in Zuidwest-Frankrijk zit er vol mee. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat 200 tot 300 milligram per dag van dit stofje je bloeddruk kan verlagen. Dit komt overeen met twee glazen wijn. Een bekende flavonoïde is quercetine.
Deze stof kennen we uit de voedingssupplementenwereld. Het is ook een antioxidant, die onder andere in knoflook, sperziebonen, appels en druiven zit. Deze plantaardige stof is bekend om zijn preventieve werking bij hoge bloeddruk, aderverkalking, infecties, diabetes, astma, kanker en de ziekte van Alzheimer.
ANTHOCYANINEN
Aan dit stofje dankt rode wijn zijn kleur. Maar anthocyani- nen hebben meer in hun mars. Ze hebben ook een antioxi- datieve werking, vangen vrije zuurstofradicalen weg en heb- ben een beschermende werking tegen oxidatieve stress, met als gevolg dat ze ons beschermen tegen ontstekingen, hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker.
RESVERATROL
Deze krachtige antioxidant zit in de schil van druiven, maar ook in blauwe bessen, cran- berry’s en pinda’s. Hij remt ontstekingen, kan de vet- en glucosehuishouding reguleren, be- schermt zenuwen en heeft goede effecten op hart- en bloedvaten. Hij beschermt niet al- leen de bloedvaten, maar kan ook schade aan de bloedvaten helpen herstellen. Daar- naast blijkt uit research dat resveratrol de systolische bloeddruk kan verlagen, dat is de zogenaamde bovendruk. Ook laten verschillende studies de beschermende werking van resveratrolen zien bij darm-, long-, borst-, prostaat-, ovarium-, cervix-, lever- en maagkanker. Alsof dit nog niet indrukwekkend genoeg is, hebben resveratrolen ook een beschermende rol tegen leverziektes, Parkinson, Alzheimer en obesitas.
ANDERHALF GLAS RODE WIJN PER DAG
Of alcohol nou goed of slecht voor je is, is afhankelijk van de hoeveelheid die je inneemt. In een lage dosering heeft alcohol onder andere een gunstig effect op de cholesterolhuis- houding. Dat verhoogt de concentratie van de goede cholesterol (HDL) en verlaagt de concentratie van het slechte (LDL). Ook heeft alcohol een positief effect als het gaat om het ontstaan van bloedpropjes en trombose.
De bewering dat je met anderhalf glas rode wijn per dag minder kans hebt op borstkanker is een stevige. Maar een onderzoek onder 4.231 vrouwen uit Barcelona liet dit wel zien. De vrouwen waren allemaal in de leeftijd tussen de 60 en 80 jaar en werden 4,8 jaar gevolgd. Hun wijnconsumptie werd gemeten aan de hand van urinetesten, die resveratrol en tartaarzuur aantonen. De uitslag was dat een lage tot gematigde consumptie van wijn leidt tot een lagere kans op het ontwikkelen van borstkanker bij vrouwen in deze leeftijdsgroep.
De meest voorkomende risicofactoren voor het ontwikke- len van aderverkalking zijn een hoog glucosegehalte in je bloed, een hoog cholesterol (LDL) en een hoge bloeddruk. Uit onderzoek blijkt dat alcohol een gunstig effect heeft op deze risicofactoren, waardoor minder kans op schade aan de bloedvaten optreedt.
Ook voor je darmen kan alcohol positief zijn: de bescherm stofjes in wijn werken als prebiotica, die de natuurlijke darmflora kunnen herstellen. Voedingstoffen worden zo beter opgenomen en schade door ontstekingen wordt tegengegaan.
GEZOND ETEN ÉN DRINKEN
Maar je bent er niet alleen met dat anderhalve glas wijn. Het is ook belangrijk dat je er daarnaast een gezonde life- style op na houdt. Dat betekent gezond eten en genoeg be- wegen. Een aanrader is het mediterrane dieet, met zeevruchten, verse producten, volkoren, noten en zaden en bovenal veel groente en fruit. In combinatie met wijn verlaagt dat de kans op de ontwikkeling van Alzheimer en Parkinson. Onderzoek naar de combinatie van een bepaalde lifestyle en de ontwikkeling van Alzheimer laat een zogenaamde J- curve zien: te weinig of te veel drinken van wijn verhoogt de kans op het ontwikkelen van dementie. Een gematigde intake heeft dus juist een beschermende werking. Dat geldt ook voor de ontwikkeling van suikerziekte. Een indrukwek- kende studie, uitgevoerd onder 321.400 volwassenen in En- geland met een 11 jaar lange follow-up, liet dit zien. Het drinken van wijn tijdens de maaltijd verlaagde de kans op het ontwikkelen van diabetes type 2 met 14 procent.
ROOD IS GOED, WIT IS SLECHT?
Helaas gaat al het hiervoor beschrevene niet op voor de wit- tewijndrinkers onder ons. Rode wijn heeft tienmaal meer polyfenolen met hun antioxidatieve werking dan witte wijn. Dit heeft alles te maken met hoe de wijnen gemaakt worden. Tijdens de fermentatie en inweking van rode wijn blijven de schillen, pitten en soms steeltjes langer in het druivensap. Hierdoor komen er uiteindelijk meer van die gezonde polyfenolen in de wijn. Zoals te verwachten is, heb- ben wijnen gemaakt van druiven met een dikke schil een hogere concentratie van polyfenolen. Dit is goed nieuws voor de liefhebbers van tanninerijke wijnen, bijvoorbeeld van de tannat- en sagrantino-druif. Deze zitten boordevol goede stoffen. Je zou kunnen zeggen dat wijnen met een be- hoorlijke body het gezondst zijn. Maar gelukkig zijn het niet alleen de zware wijnen die we voor onze gezondheid kun- nen drinken. Pinot Noir en Merlot hebben bijvoorbeeld weer veel resveratrolen. En Sangiovese is rijk aan quercetine. Op het witte vlak zijn er gelukkig ook uitzonderingen: chardonnay, riesling, sauvignon blanc en silvaner zijn witte druivenrassen die goed in hun antioxidanten zitten.
Het drinken van alcoholhoudende dranken zal nooit verboden worden, net zoals roken nog steeds mag terwijl je daar bewezen ziek van wordt. Maar de overheid kan de promotie ervan wel verbieden, er kan meer accijns over wijn gehe- ven worden en het kan lastiger worden om het te kunnen drinken in openbare gelegenheden. Als we allemaal onze consumptie op standje matig zetten, blijven we allemaal gezond en zal niemand het in zijn hoofd halen om dit prachtige product te boycotten. ■
EXPERT VERTELT
MEER WETEN?
WIJNINFO.NL bevat objectieve informatie over wijn in relatie tot gezondheid, en veel meer zoals duurzaamheid en Europese wijnwetgeving.