Laatst was ik bij een proeverij van Châteaux Pommard. Een indrukwekkend wijnhuis in de Bourgogne. De dames lieten een overzichtskaart zien van Bourgogne en de hierbij behorende vijf wijn producerende regio’s:
1. Côte de Nuits
2. Côte de Beaune
3. Côte de Chalonnaise
4. Mâconnais
5. Chablis & Grand Crus Auxerrois
Heel terecht kwam toen de vraag:
“Maar waar is de Beaujolais?”
Het antwoord van de dames was vrij duidelijk: Beaujolais hoort niet tot de Bourgogne streek.
Reden voor mij om dat eens uit te zoeken.
Laten we beginnen met wat de WSET zegt: ‘The Beaujolais region lies immediately south of the Mâconnais in eastern France and is considered part of greater Burgundy’. Jancis Robinson schrijft in haar wijnatlas hetzelfde. Beaujolais vormt het zuidelijke puntje van de 220 kilometer lange bourgogne regio. In een artikel op www.theburgundybriefing.com lees ik wat de dames op de proeverij ook al aangaven: ‘Burgundy does not want Beaujolais, but Beaujolais needs Burgundy in a way.’
Dit is nogal een statement en misschien was het ook ooit wel waar. Het is sinds 1937 dat de toendertijd nog negen van de Crus de Beaujolais, het recht kregen om zich een Bourgogne wijn te noemen. Echter nu wil de Bourgogne organisatie dit recht afschaffen. Ze zeggen dat het misleidend is voor de klanten om Gamay wijnen onder de noemer Bourgogne wijnen te verkopen.Beaujolais heeft eigenlijk van oudsher een imago-probleem. Dit gaat terug naar de 14deeeuw. In 1347-1352 waren veel mensen overleden ten gevolge van de zwarte pest. De Beaujolais wijn, in die jaren al gemaakt van de Gamay druif, was voor iedereen een soort lichtpuntje. Omdat de Gamay ook een relatief makkelijkere druif is dan de Pinot Noir werd deze overal geplant in de Bourgogne. Filips II de Stoute, hertog van Bourgogne, besloot in 1395 dat in het noorden alle Gamay druivenstokken vervangen moest worden door de Pinot Noir. De Pinot Noir moest de nieuwe druif van de Côte d’Or worden en Gamay werd verbannen naar het zuiden. Ruim 200 jaar later werd door de mensen in Mâconnais, de Gamay druif verantwoordelijk gehouden voor ziekte en verderf. In de eeuwen erna bleef er om de Beaujolais een zweem hangen van jonge, goedkope, makkelijke drinkbare wijn. Eind 19deeeuw werd Beaujolais veel gedronken onder de arbeiders uit de zijden en andere industrie in en om Lyon. Met zijn alcohol percentage toendertijd van 15% was het een mooie manier om het leven er wat rooskleuriger uit te laten zien. Deze Beaujolais werd toen vaak verkocht als “Fake Burgundy” en dankzij de introductie van de trein werd deze Fake Burgundy zelfs beroemd of berucht in Parijs en Londen.
Helaas werd het beeld van goedkope, makkelijk drinkbare wijn in de jaren 80 door George Duboeuf versterkt. Hij is dan wel verantwoordelijk voor het op de kaart zetten van de Beaujolais Nouveau wereldwijd, maar om aan deze enorme vraag te kunnen voldoen, werden er grote hoeveelheden bulkwijnen gemaakt. De kwaliteit was zo slecht dat in 2001 de Franse regering de producers verplichte om meer dan een miljoen liter weg te gooien. De naam Beaujolais werd in die jaren ook nog eens verslechterd door illegale chaptalisatie (het toevoegen van suiker aan de most) en het illegaal blenden van cru wijnen met goedkopere wijnen.
In dezelfde periode ontstond er de “Gang of Four”. Een groep beaujolais producers die terug wilden naar het maken van kwaliteit- en back-to-nature wijnen”. Deze producers waren: Marcel Lapierre, Jean Foillard, Jean-Paul-Thévenet en Guy Breton. Tevens gingen mensen op zoek in de jaren 2008-2009 naar goedkopere alternatieven voor de dure Bourgogne wijnen en inmiddels vind je de Beaujolais weer op de kaart staan. Hoewel er een wezenlijk verschil is tussen de jonge, makkelijk drinkbare en kwalitatief wat goedkopere beaujolais nouveau en de wijnen gemaakt door één van de tien cru dorpjes. Deze laatste zijn wijnen varierend van jong rood fruit tot krachtige, kruidige wijnen, gerijpt op hout en met potentie om ouder te worden.
Moet de Beaujolais dus tegenwoordig nog mee liften op de goede naam van de Bourgogne streek? Ik denk het eigenlijk niet. De wijnen uit beide streken zijn niet ter vergelijken. Als je naar de beide wijngebieden kijkt zijn er essentiële verschillen. Om te beginnen gebruiken beide gebieden andere druiven. In de Beaujolais worden de wijnen gemaakt van de Gamay druif (98%). Bourgogne is juist bekend om het gebruik van de Chardonnay en Pinot Noir druif. Gamay floreert het beste op een granieten bodem. Iets wat er volop is, met name in het noorden van de Beaujolais. De bodem van de Bourgogne is met name limestone (kalksteen), mergel en klei. De Beaujolais is beroemd om de (semi) carbonic maceration als productiemethode, verantwoordelijk ook voor de fruitige, frisse smaak en zachte tanninens, terwijl deze methode niet gebruikt wordt in de Bourgogne.
Nu is beaujolais weer in de lift. Vergeet het bubble gum en oppervlakkige imago en probeer eens een mooie Beaujolais uit Fleurie, welke bekend staan als The Queen of laat je verassend door iets vol van smaak, kruidig en krachtig uit Morgon. Op mijn To Proef lijst staat een witte Beaujolais. Heel benieuwd hoe deze Chardonnay smaakt.
Waar dus: Beaujolais is onderdeel is van de Bourgogne, maar er zijn weinig overeenkomsten en wat mij betreft hebben ze voldoende zelf hun kwaliteit bewezen.