Dit gebied wat officieel Fruili-Venezia Giulia heet of afgekort FVG, ligt in het noordoosten van Italië en is bekend om zijn single-variety witte wijnen. Meer dan 75% van de productie in dit gebied is wit. Het gebied is verantwoordelijk voor minder dan 4% van de totale wijnproductie in Italië.
Geografie
Friuli grenst aan Oostenrijk en Slovenië en aan de Adriatische zee. Er is een warm-maritiem klimaat. Warme lucht van de Adriatische zee en koele lucht uit de Alpen. Er valt veel regen 1200mm per jaar wat het probleem van ziektes geeft en organische wijnbouw bemoeilijkt.
Globaal kan je het gebied in twee delen splitsen:
- De vlakte: elke dag wijnen meestal van Pinot Grigrio en Merlot, higher yields, alluviale bodem met rotsen en een meer vruchtbare grond. Er zijn hier 5 DOCs waarvan de belangrijkste Grave del friuli DOC is en Friuli Isonzo DOC.
- De bergen: Colle DOC en Collio Oriental del Friuli DOC. Hier is met kalk en zandsteen. De compacte mergel grond heet Ponca, met een goede drainage. Hier vindt je kwalitatief betere wijn.
Er zijn 4 sub gebieden te vinden in Friuli:
- Friuli Grave: young, cheap, fast. Het gebied ligt centraal west en is verantwoordelijk voor meer dan de helft van de productie. Wijngaarden liggen in de vallei, bedekt met stenen die overdag de warmte vast houden en ’s nachts afkoelen. Daardoor hebben de druiven een hoge zuurgraad. Dit is het gebied van Pinot Grigio en Prosecco.
- Colli Oriental del Friuli: the best wines come from the hills. Hier vind je de Friulano wijnen. Fris, tijm, abrikoos, limoen en kruisbessen met een bitter amandeltje aan het eind. Wijnen uit Colli zijn over het algemeen wat duurder, maar ook wat complexer. Je kunt hier 4 DOCGs vinden, dus dat zegt al iets over de kwaliteit van de wijnen. 2 DOCGs maken zoete wijnen.
- Collio: Acid freaks apply here. De wijngaarden liggen hier hoger en er is meer koele wind en dus meer zuren in de wijn. Dit gebied staat bekend als 1 van de beste wijngebieden van Italië. Hier kun je een powerfull Pinot Grigio vinden met soms wel 14,5% alcohol. Vaak houtrijping. Typisch voor dit gebied is de Collio Bianco
- Carso: Hippy hillbilly country. Dit ligt in de bergen van Trieste en is bekend om zijn oranje wijnen. Er zijn geen regels over welke druiven je mag gebruiken voor de oranje wijn en er zijn 4 actieve wijnmaker is dit gebied bezig met de oranje wijn.
Druiven
Je vindt in dit gebied meer dan 30 verschillende soorten.
- Lokale rassen zoals Ribolla, Malvasia en andere
- Rassen bekend uit Oostenrijk en mid-Europa: Riesling, Gewürztraminer, Müller-Thurgau, Blaufrankisch.
- Rassen bekend uit Frankrijk: Merlot, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Pinot Noir en Carmenère.
No 1: Pinot Grigio 25%
No 2: Merlot 15%
No 3: Friulano 8%
No 4: Chardonnay
No 5: Sauvignon Blanc
No 6: Cabernet Franc
Friulano: ook bekend als Tocai Friulano. Deze druif is herbenoemd nadat de naam Tokaj volgens EU regels werd beschermd. Deze druif is elders bekend als Sauvignon Vert of Sauvignonasse en is en belangrijke druif in Friuli.
Hij kan goed tegen ziektes en is goed bestand tegen een nat wijngebied.
Aroma: medium bloemig en appel aroma, steenvruchten (abrikoos), tijm, lemon en kruisbes met een bittere, amandelachtige finish. Medium-hoog alcohol en medium+ zuur. Zowel rijping in roestvrij staal als lichte houtrijping komt voor. Heeft potentie om te rijpen.
Viniculture
Eind 1960 werd door wijnmaker Mario Schiopetto de typische frisse, zonder eiken rijpging, witte wijnen geïntroduceerd gebaseerd op de kennis van de Duitse wijnmakers.
Het gebied is ook bekend om zijn Oranje wijnen. Bekende namen zijn Josko Gravner die het gebruik van de amfora leven inblaast en Stanko Radikon. Deze wijnmakers gebruiken organische methodes, lokale druiven, lange maceratie op de schil, waardoor de oranje kleur, fermentatie met eigen gisten zonder temperatuur controle en geen filtering of toevoeging van sulfiet.
Wijn Regels
Friuli heeft 4 DOCGs, 12 DOCs en 3 IGPs en alle DOC en DOCG gaan over witte wijn.
Er zijn twee belangrijke DOCs en beide gebieden staan single variety van Friulano, Ribolla, Sauvignon Blanc of Chardonnay toe.
DOC Collio: max yield 77hL/ha en is een DOCG aan het worden. In deze DOC is een riserva voor wit 1,5 jaar rijping en een riserva voor rood 2,5 jaar rijping. Vele toegestane druivensoorten. Wel 12 witte en 5 rode druiven soorten.
DOC Collio Oriental del Friuli.
Wijn Business
Er zijn hier twee bekend coöperaties Consorzio Tutela Vino Collio en Consorzio Tutela Vino Friuli Colli Oriental. De wijnen uit Friuli zijn veel te vinden in Italiaanse restaurants. De export groeit met name door de populariteit van Prosecco en Pinot Grigio.
Cult wijnmaker Pontoni heeft ervoor gezorgd dat een rode wijn uit Friuli in de top 10 staat van Italiaanse rode wijnen. Enzo Pontoni werkt voor het wijnhuis Miani dat in Friuli Colli Orientali DOC ligt. Het wijnhuis is genoemd naar zijn moeder. Naast internationale druiven heeft hij ook veel inheemse druiven en bijna geen enkele wijnstok is perfect genoeg. Het huis heeft 16 ha wijngaard en maakt ongeveer 8000 flessen per jaar. Zijn flessen zijn niet goedkoop, maar klinken super interessant.